Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de süt üretiminin temel kaynağı süt inekleri olmaktadır. Süt ineklerinin yıl içerisinde ne kadar süt verdiği, birbirinden farklı değişkenlere bağlı olarak değişmektedir. Süt ineklerinin ırkı ve bakım koşulları süt verimine etki eden en önemli faktörler arasında yer almaktadır. Bunun yanı sıra hem beslenme hem sağım düzeni hem de hayvanların genel sağlık durumu da süt verimine etki eden unsurlardandır.

İneklerin yıl içerisindeki süt üretiminde ırk ve yetiştiricilik yöntemleri kritik rol üstlenmektedir. Gelişmiş teknolojik özelliklere sahip çiftliklerde uygulanan yönetim stratejileri ile süt ineklerinden yüksek verim kolaylıkla sağlanabilmektedir. Fakat geleneksel yöntemlerin uygulandığı çiftliklerde süt verimi daha sınırlı olmaktadır.

Doğru ve düzenli beslemeden, veteriner takibi ve uygun bakım şartlarına kadar birçok değişkenin en iyi şekilde sağlanması süt üretiminin sürdürülebilirliğine katkı sağlamaktadır.

Holstein yani Siyah Alaca inek ırkı verim açısından ön plana çıkan süt ırklarından bir tanesidir. Doğru bakımlarla uygun koşullarda yetiştirilen Holstein ırkı inekler, bir yıl içerisinde ortalama olarak 8,000 ile 12,000 litre arasında süt üretimi yapabilmektedir. Holstein ineklerde süt verimi 14,000 litreye kadar da çıkabilmektedir. Bu hayvanlar modern çiftlik ortamında, çok iyi bakım ve dengeli yemleme ile yetiştirilen Holstein’lar olmaktadır.

Jersey inek ırkı süt verimi açısından daha düşük verime sahiptir. Bir yılda ortalama olarak 5,000 ila 8,000 litre arasında süt verimine sahip jersey inekler, tipik süt ırklarının özelliklerini fazlası ile taşımaktadır. Çok daha az ölçüde süt vermesine rağmen Jersey ineklerin sütündeki yağ ve protein oranı çok yüksektir. Kaliteli süt üretimi ile ön plana çıkan Jersey inek ırkından alınan sütün besin değeri hem yüksek hem de yoğun lezzetlidir.

Ülkemizde yetiştirmekte olan gerek yerli gerek de melez inek ırklarındaki süt verimi yukarıda belirtmiş olduğumuz süt verimindeki ortalamadan çok daha düşük olmaktadır. Yerli inek cinslerinde bu ölçü yılda 1,500 ile 4,000 litredir. 5,000 ile 7,000 litre aralığında süt verimine sahip melez inek ırklarının bakımı da ülkemizde genelinde sıklıkla yapılmaktadır.

İneklerin yıl genelinde verdiği süt miktarı kadar, laktasyon dönemindeki günlük süt miktarı da önemli olan detaylardandır. Kısacası doğumdan sonraki 305 gün gibi süren süt verme dönemi fazlası ile mühimdir. Örneklemek gerekirse bir günde ortalama olarak 20 litre süt veren bir inek, laktasyon süresince 6,000 litre süt üretmektedir.

İneklerde Süt Verimini Etkileyen Faktörler Nelerdir?

İneklerin süt verimini etkileyen faktörler aynı olmamakla beraber değişkendir. Irk, yaş ve canlı ağırlık gibi ineklerin sahip olduğu kalıtsal özellikler süt verimine etki etmektedir. İneklerin bakım şartları, bakıldığı coğrafya ve rutin takip gibi çevresel unsurlarda süt veriminin değişmesinde etkilidir. Süt verimini etkileyen diğer faktörler ise;

* Laktasyon süreci

* Günlük sağım sıklığı

* Kızgınlık dönemi

* Beslenme

* Çevre sıcaklığı

* Buzağılama zamanı

* Kuruda kalma süresi

* Sağlık durumu

* Fiziksel hareketlilik

Yukarıda sıralamış olduğumuz diğer etkenler de süt verimine direk etki etmektedir.