Çok sağlıklı ve çok verimli bir sürüye sahip olmanın en temel yollarından bir tanesi, koyun aşılama programlarının hem doğru hem de zamanında uygulanmasıdır. Koyun yetiştiriciliği alanında uygulanan aşılama takvimi, hayvanların bireysel sağlığını korumada yardımcı olurken, aynı zamanda sürü genelinde salgın hastalıkların önüne geçilmesine de katkıda bulunmaktadır. Koyunlarda aşılama, hastalıklarla mücadelede en etkin ve ekonomik yöntemlerden bir tanesidir. Aşılama, üreticilerin maddi kayıplar yaşamasına da engel olmaktadır. Et ve süt verimini artırırken, yavru ölümlerinde düşüşler yaşanmasını sağlayan aşılama, sürülerin bağışıklık sistemini güçlü tutmaktadır.

Koyunlara uygulanan aşılama takvimi mükemmel koruma sağlayan yöntemlerden olurken, uzun vadeli bir yatırım da olmaktadır. Koyunlardaki aşılama takvimi sürüde hastalıkların yaşanma riskini minimuma indirgemektedir. Verimlilikte artış sağlarken işletme karlılığına katkı sağlayan aşılama takvimi Veteriner hekimlerin rehberliğinde oluşturulmalıdır. Sağlıklı ve doğru aşılama takvimi koyunların refahını artırırken, üreticinin başarılı olmasını da sağlamaktadır.

Koyunlarda Aşılama Neden Önemlidir?

Koyunlar genel olarak, viral, bakteriyel ve paraziter hastalıklara karşı çok hassas olan yapıya sahiptirler. Clostridial enfeksiyonlar, bruselloz, çiçek hastalığı ve kuduz gibi hastalıklar koyunlar da ani ölümlerin yaşanmasında başrol oynamaktadır. Bu tür hastalıklar koyun sürülerinde yaygın şekilde görülmezse dahi tek bir vaka bile tüm sürü için tehlike teşkil etmektedir. Bu gibi nedenlerden dolayı koyunların bağışıklık sistemini hastalıklara karşı hazırlamak adına aşılama takvimi eksiksiz olarak uygulanmalıdır.

Koyunlarda görülen bazı hastalıklar zoonotik diğer ifade ile insana bulaşabilmektedir. Kısacası aşılama hayvan sağlığının yanı sıra aynı zamanda insan sağlığının korunmasında da fazlası ile etkili olmaktadır.

Koyunlar için Aşılama Takvimi

Koyunlar için uygun olan aşılama takvimi ya da aşılama programı genel hatları ile aşağıdaki gibi olmaktadır. Ancak hastalık vakalarında veteriner hekimlerin önerisi doğrultusunda koyunlardaki aşılama takviminde esnek uyarlamalar yapılabilmektedir. Bunlar ise;

Çelçik Aşısı – Clostridial Aşı

• Çelçik aşısı kuzuların doğumundan sonraki altıncı haftadan itibaren 2 doz ara ile yapılmalıdır.
• Yetişkin olan koyunlara ise çelçik aşısı her sene, rapel doz olarak doğumdan 4 ile 6 hafta önce uygulanmalıdır.
• Çelçik aşısı, ani ölümlere yol açan enterotoksemi hastalığına karşı koruma sağlamada çok etkilidir.  

Brusella Aşısı

• Bruselle aşısı yalnızca dişi kuzulara uygulanmaktadır. Kuzular 3 ay ile 6 aylık olduğu dönemde bruselle aşısı tek doz yapılmalıdır.
• Düşükleri önlerken insanlara da geçen bruselloz hastalığına karşı koruma için bruselle aşısı yapılmaktadır.

Koyun Çiçeği Aşısı

• İlkbahar mevsiminde 2 veya 3 aylık kuzulara koyun çiçeği aşısının tek doz yapılması yeterli olmaktadır. Viral kaynaklı yaşanan koyun çiçeği hastalığına karşı koyunları koruma altına almak için koyun çiçeği aşısı yapılmalıdır.

Şap Aşısı

• Şap asısının ilk dozu koyunlar 2 ya da 3 aylık olduğunda yapılmalı, 6 ayda bir defada tekrardan yapılmalıdır.
• Hızlıca yayılan ve ekonomik kayıplara neden olan şap virüsüne karşı şap aşısı etkili olmaktadır.

Kuduz Aşısı

• Risk taşıyan bölgelerde yetişkin koyunlara kuduz aşısı ilkbahar mevsiminde yılda bir doz yapılmalıdır.

Mavi Dil Aşısı

• Sürülerde bağışıklık için mavi dil aşısı yapılmalıdır. 3 ya da 4 aylıkken büyük hayvanlara yıl içerisinde bir defa mavi dil aşısı uygulanmalıdır.
• Sıcak hava koşullarının yaşandığı bölgelerinde yaşanan ciddi salgınlara karşı mavi dil aşısı koruma sağlamaktadır.

Vitamin ve Mineral Aşıları

• Koyunların gebe olduğu dönemlerde hayvanlara vitamin ve mineral aşıları gebelik öncesinde uygulanmalıdır. Koyunlara yapılacak olan mineral ve vitamin aşıları metabolik hastalıkları önlemektedir.

Koyunlara Aşılamada Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Koyunlarda aşılama takvimi çok önemli olup, uygulama esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır.

Aşılar soğuk ortamlarda muhafaza edilmeli, daha sonra veteriner hekim kontrolü altında ve hijyenik koşullarda koyunlara yapılmalıdır. Aşı yapılmadan evvel kuzuların ve koyunların genel sağlık durumu kontrol edilmelidir. Aşılama sonrasında tedbir amaçlı koyunlar gözlem altında tutulmalı, aşılama tarihleri kayıt edilmelidir. Ayrıca koyunlara aynı anda çok sayıda canlı aşı kesinlikle uygulanmamalıdır.