Koyunların doğum yapması, sürü yönetim stratejileri açısından dikkatli bir şekilde takip edilmesi gereken süreçler arasında yer almaktadır. Doğumdan önceki dönemde koyunların genel sağlık durumu iyi ve detaylı şekilde gözlemlenmeli, hayvanların hem yeterli hem de dengeli beslenmesi sağlanmalıdır. Çünkü fazla kilo veya fazla zayıflık, koyunlarda doğumun seyrine olumsuz yönde etkide bulunmaktadır.
Gebeliğin sonlanmasına yakın olan dönemler içinde koyunlar ayrı bir bölmeye alınmalıdır. Hamile koyunların alındığı bölümün temiz ve kuru olması gerekirken, rüzgar da almamalıdır. Koyunların yaşam sürdüğü alan, annenin yanı sıra kuzunun doğum sonrası yaşama sağlıklı şekilde tutunabilmesi açısından çok mühim olan faktörlerden biridir.
Doğumun başladığı anlarda koyunlarda genel olarak huzursuzluk, sık yatıp kalkma, kuyruk sallama ve vulvada akıntı oluşmaktadır. Oluşan bu belirtilerden sonra koyunlar dikkatlice takibe alınmalı, doğuma müdahale gerekmedikçe doğum doğal sürecine bırakılmalıdır. Fakat doğum normal süreyi aşıyorsa, koyun aşırı zorlanıyor veya kuzu pozisyon olarak yanlış geliyorsa veteriner hekime başvurulmalıdır.
Doğum sonrasında plasentanın tamamen atıldığından emin olunmalı ve koyunların genel durumu aralıksız gözlemlenmelidir.
Yavru kuzunun kısa bir süre sonra annesi ile temasa geçmesi sağlanmalı, bunun yanında ilk süt olan kolostrum kuzuya mutlaka verilmelidir. Kolostrum, yavru kuzuların bağışıklık kazanması için hayati önem taşımaktadır. Doğum sonrası temizlik hem koyun hem de kuzu için yapılmalı, sıcaklık kontrolü sağlanmalıdır. Koyunların ve kuzuların bulunduğu yaşam alanların da hijyen koşulları da en iyi şekilde sağlanmalı, ihmal edilmemelidir.
Koyunların doğum süreçleri boyunca bilinçli ve dikkatli bir takip gerekli olmaktadır. Koyunların doğumunda gerekli kontrollerin sağlanması sürünün sağlığını korurken, kuzu kayıplarını engellemektedir.
Koyunların Doğumunda Müdahale Gerektiren Durumlar Nelerdir
Koyunların doğumu esnasında müdahale gerektiren bazı olumsuzluk yaşanabilmektedir. Bunlar ise;
- Kuzuların doğumu normalden uzun sürüyorsa,
- Koyun fazla zorlanıyorsa,
- Kuzunun pozisyonu yanlışsa,
Yukardaki olumsuzluklar koyunların doğumunu müdahale gerektirmektedir. Bu tür koyun doğumları karşısında doğru olmayan uygulamalardan uzak durulmalıdır. Ayrıca koyunların rahat doğum yapması için veteriner hekim desteği beklemeden alınmalıdır. Zamanında yapılmayan müdahaleler hem kuzu hem de anne için hayati riskler taşımaktadır. Koyunlardaki doğum sürecinde hızlı ve doğru şekilde hareket edilmeli, olumsuzluklar karşısında doğuma müdahale için veteriner hekime başvurulmalıdır.
Doğum Öncesi Hazırlıklar ve Önemi
Doğum öncesindeki hazırlık aşaması koyun ve yeni doğacak yavru için gerekli olup, son derece önemlidir. Koyunların doğumunu yapacağı ortam hijyenik ve kuru olmalı, rüzgar almamalıdır. Gebeliğin son haftalarında koyunlar ayrı bir bölmeye alınmalıdır. Doğum yapmasına elverişli ortam koşulları koyunlardaki stres seviyesini düşürürken, doğumun çok rahat geçmesini sağlamaktadır.
Doğum öncesinde koyunların genel sağlık kontrolleri kesinlikle yapılmalıdır. Koyunların ayak altı doğumdan evvel kirlerinden arındırılmalı, beslenmeli ve bakımları da eksiksiz yapılmalıdır. Doğum öncesi yapılan hazırlıkların tamamı koyunlardaki doğum komplikasyonlarını minimuma indirgemektedir.
Doğum Sonrası Kuzu ve Anne Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Doğum tamamlandıktan sonra yavru kuzu hızlıca annesiyle temasa geçmelidir. Kuzular annesinden 1 veya 2 saat içinde ağız sütü içmelidirler. Plasenta ise tamamen atılmalı hem yavrunun hem de doğum yapan koyunların genel durumu kontrol altında tutulmalıdır. Yavru kuzular hipotermiden korunmalı, ortam koşulları soğuk ise sıcak bir ortam sağlanmalı, gerekli durumlarda yavru kurutulmalıdır.
Doğum sonrası bakım tüm canlılarda olduğu gibi koyunlar için de çok önemlidir.