Çiftlik Yönetiminde İnek Doğumu Sürecinin Önemi

çiftlik yönetiminde inek doğumu

Doğum gerçekleştirmek ineklerin veya düvelerin yaşamındaki en mühim olay olmaktadır. Doğum olayı inek ve düvede oldukça büyük bir stres kaynağı olmaktadır. Bir de düveler ilk defa doğum gerçekleştirecekleri için ineklerden daha çok stres yaşamaktadırlar. Doğum olayı süt sığırcılığı işletmecilerinin devamlılığını temin eden en mühim ögedir. Bu durumun sebebi doğum neticesi bir buzağı hayata gelecek ve bu buzağı işletmecilere ilerleyen zamanlarda gerek kendi gibi bir buzağı verecek, gerek de et ve süt verimi sağlayacaktır. Aslına bakılırsa ineklerin senede bir buzağı dünyaya getirmesi istenilen bir mevzu olmaktadır. Fakat bu çoğu defa mümkün olmamaktadır.

 

Doğum esnasında ineklere uygulanacak müdahaleler oldukça büyük bir önem arz etmektedir. Eğer doğum esnasında ineklere erken veya doğru olmayan bir müdahale uygulanır ise rahimde meydana gelecek bir iltihap neticesi hayvan doğumun ardından daha geç hamile kalabilir. Bu da bir sene olarak istenilen buzağılama süresini on üç-on dört aya dek uzatmaktadır.

 

İneklerde doğumun normal bir şekilde olabilmesi biraz da tercih edilen boğa sperması ile ilişkili olmaktadır. Güç doğum seviyesi az boğa spermalarının tercih edilmesi ineklerin normal doğum gerçekleştirmesine sebep olmaktadır. Bilhassa ilk defa doğum gerçekleştirecek düvelerde bu konuda dikkatli olmak gerekmektedir. Bazı cinslerde genetik olarak zor doğum az görülmektedir.

 

Yetiştirici kişilerin ilk olarak doğumun zamanını doğru bir şekilde tespit etmeleri gerekmektedir. Bu durum için de iyi kayıt sistemlerine gereksinim vardır. Yetiştirici kişiler ineklerin son tohumlama zamanını kayıt edip kolay olarak doğum tarihini tespit edebilirler. Ayriyeten veteriner hekimler rektal muayene veya ultrason aracılığıyla hamileliğin zamanını ve doğum vaktini doğruya yakın olarak bulabilmektedirler.

 

İneklerin doğumlarını gerçekleştireceklerini gösterdiği türlü semptomlara bakılarak idrak edilebilir. Doğum gerçekleştirecek inekler genel olarak ayakta dururlar ve huzursuz olurlar. Ayriyeten ağrısı çökmüş ve karnı sarkmıştır. Memelerinde belirgin büyümeler görülmektedir. Hem kayıt bulgusu hem veteriner hekimin tespiti hem de bu semptomları gösteren inekler özel bir doğum yerine alınmaktadır. Doğum yerini öteki hayvanlardan uzak bir yerde, gürültünün olmadığı ve sakin bir alanda olması gerekir. Bölümün alt kısmına kalın bir sap altlık yerleştirilir. Doğum yerinin kuru ve hijyenik olmasına özen gösterilmektedir. Böylelikle ineklerin doğumun ardından mikrop kapmaları engellenmiş olmaktadır.

Doğumun gerçekleştiği ineğin arka kısmından yavru suyunun gelmesinden idrak edilir. Bir müddetin ardından yavrunun ön ayakları gözükür. Bu pozisyon normaldir ve ayaklar arasında yavrunun baş kısmı bulunur. Yavrunun arka ayağının çıkması da normal bir doğum pozisyonu olarak görülmektedir. Fakat ön ayağının gözüküp de başın gözükmemesi veya ayağından bir tanesinin gözüküp diğerinin gözükmemesi zor doğum olarak görülmektedir. Bu halde baş veya ayaklardan bir tanesi rahim içerisinde bükülmüş demektir. Böyle durumlarda yetiştirici kişiler doğuma müdahalede bulunmamalı, kesinlikle bir veteriner hekimi haberdar etmelidir.

 

Yavrunun yavru suları akıp da arka veya ön ayaklarının gözükmesi, yani normal doğum durumunda minimum bir saat müdahale halinde bulunulmamalı ve doğumun kendi kendine gerçekleşmesi beklenmelidir. Bazı yetiştirici kişiler ayakların dışarı çıktığını görünce direk doğuma müdahalede bulunmak isterler ve ayakları elle veya bir ip vasıtası ile tutup yavruyu çekmektedirler. Bu oldukça yanlış ve tehlikeli bir işlemdir. Bu sırada ellerinde veya ipte yer alan mikroplar ile ineklerin üreme organlarına mikrop geçirip iltihabın ortaya çıkmasına sebep olabilmektedirler. Ayriyeten, zorla çekme esnasında yavrunun zarara uğraması veya rahimde kanamalar ve yırtılmalar mevzubahis olabilir. Bunun sayesinde belki de canlı bir yavru dünyaya gelebilir lakin ineğin sonraki hamilelikleri riske girer.

 

Bazen inekler yavru suyunun akmasından ve ayağının gözükmesinin ardından geçen bir saat içerisinde doğum gerçekleştiremeyebilir. Bu halin sebepleri içerisinde yavrunun büyük olmasını, ineklerin rahminin yer aldığı doğum kanalının darlığını, ineklerin şişman olmalarını, kanlarında potasyum ve kalsiyum gibi kimi minerallerin eksik olmasını sayabiliriz. Bilhassa potasyum ve kalsiyum eksikliğinde rahim kasları yeteri kadar kasılamamış olmasından normal doğum yapılmaz. Bu durumun da sebebi kuru zamanda ineklerin doğru olarak beslenmemesi olmaktadır.

 

İnekler doğumundan itibaren geçmiş olan bir saat içinde doğum gerçekleştirmediği durumda hiç zaman kaybetmeden bir veteriner hekim haberdar edilmelidir. Yetiştiriciler veteriner hekim gelinceye dek hijyenik sıcak su ve hijyenik bezler hazır etmelidir. Veteriner hekim geldiğinde rahim içerisindeki yavruyu normal pozisyona getirerek doğumu yapar. Şayet bu işlemde başarılı olamaz ise sezaryen ameliyatıyla buzağıyı almaktadır. Şayet inekler ayakta doğum yapıyor ise yavrunun ani bir şekilde yere düşmemesi için kontrollü bir şekilde indirilmesi temin edilmelidir. Öncelikle dünyaya gelen yavrunun burnunda ve ağzında yer alan maddeler uzak tutularak rahat nefes alması temin edilmeli ve hijyenik bezler ile güzel bir şekilde kurulanması gerekir. Sonrasında göbek bakımı sağlanmalı ve ağız sütü tükettirilmelidir.

Etiketler: çiftlik yönetiminde inek doğumu sürecinin önemi
Mart 01, 2024
Listeye dön
cultureSettings.RegionId: 0 cultureSettings.LanguageCode: TR