İneklerde ayak yarasına be iyi gelmektedir? İneklerde ayak hastalıklarından korunma yolları nelerdir? Gibi son dönemlerde sıklıkla sorulan soruları bu yazımızda sizler için yanıtlıyoruz. İneklerdeki ayak yaraları hakkında bilgi sahibi olmak için bu yazımızı okuyabilirsiniz.
Ayak Arkası Yaralar
Süt sığırlarında yaygın olarak görülen bir rahatsızlıktır. Ayakların ara bölgelerinde tırnak dokusunun sonlandığı, yumuşak dokunun başladığı bölgelerde meydana gelen ağrılı yaralardır. Bu hastalık bulaşıcıdır ve ineklerde süt verimi ve üremenin azalmasına sebep olmaktadır. Ahır temizliğinin düzgün bir şekilde yapılmadığı ve ayak banyosunun düzenli olarak yapılmadığı durumlarda gerçekleşmektedir.
Tırnak Arası Yaralar
İki tırnağın arasında bulunan yumuşak deride ortaya çıkan, ağrılı olan ve ayak çürüklerine benzeyen yara tipleridir. Oluşan bu yaralar sonucunda inek ağrıyı azaltmak için ayağını kaldırmakta ve yeme gidememektedir. Azalan yem tüketimi ardından süt ve döl veriminde düşmeler meydan gelmektedir. Bu durum ahır içerisindeki hijyenin yetersiz olması, rutubetli ortamlar, etkili ve düzenli ayak banyolarının yaptırılmaması sonucunda ortaya çıkmaktadır.
İneklerde Ayak Hastalıklarından Korunma Yolları
İneklerde ayak hastalıklarının oluşmasını önlemek için dikkat edilmesi gereken bazı konular bulunmaktadır. Bu konular;
* Genetik yapı
* Barınma düzeni
* Ortam ısısı
* Besleme şekli
* Temizlik
* Tırnak bakımı
* Ayak banyo uygulaması
1. Genetik Yapı
Dünyaya gelen bazı inekler daha iyi bir tırnak yapısına sahip olmaktadırlar. Dar-yüksek yapılı tırnaklar, alçak-yassı-yayvan tırnaklara kıyasla yaralanmalara karşı daha dirençli bir yapıya sahiptirler. Tırnak şeklindeki bozukluklar ve bazı eklemlerde iltihaplanma gibi olayların kalıtsal niteliğe sahip olduğu bilinen bir durumdur.
2. Barınma Düzeni
İneklerin beslemelerinin yapıldığı ahır ortamının açık veya kapalı olması, ahır zemininde kullanılan malzemeler, gezdikleri alanlar, ahır içi yerleşim düzeni ve yataklık rahatı ayak sağlığı üzerinde etkili olan durumlardır. İneklerde meydana gelen ayak hastalıklarına sebep olan durumlar araştırıldığında, barınma düzeninin oldukça önemli bir yere sahip olduğu görülmüştür.
3. Ortam Isısı
Ahırın sıcaklığı meydana gelen ayak hastalıklarının tipi ve yayılması açısından önemlidir. Ortamın sıcak ve ıslak olması karaciğer hastalıklarına ve tırnakta çürüklere yol açmaktadır. Soğuk ve ıslak ortamlarda bulunan ineklerde ise tırnak dokusunda yumuşama ve parmak arası derisinin soyulmasına sebep olmaktadır. Kuru ve sıcak ortamda yer alan ineklerin tırnak derisinde aşırı derecede kuruma, tırnakta kırık ve çatlak durumları oluşmaktadır.
4. Beslenme
Topallığın görüldüğü ineklerde besleme oldukça önemli bir yere sahiptir. Besleme şekli yüzünden ortaya çıkan hastalıklar genel olarak bütün tırnaklarda gözlemlenmektedir. Beslemenin tırnak üzerindeki etkileri ise doğrudan ve dolaylı olarak ikiye ayrılmaktadır.
Doğrudan Besleme Hataları
* Kızışmış, bekletilmiş, bozuk, küflenmiş ya da kalitesiz kaba yem içeriği yüksek olan yemlerle beslenmiş olan ineklerde rumen asidozu gelişmektedir. Bu durum sonucunda öncelikle tırnak içindeki damarlarda kan dolaşım bozukluğu oluşmaktadır. İlerleyen aşamalarda bağların gevşeyerek ayağın tabanına doğru olacak şekilde bükülmesine ve ökçe eziklerinin meydana gelmesine zemin hazırlanmış olur.
Dolaylı Besleme Hataları
* Protein ve enerji dengesi bozuk yemler ile besleme yapılan ineklerde karaciğerde fonksiyon bozuklukları ortaya çıkmaktadır. Ortaya çıkan bu bozukluklar sonucunda tırnak yapısını oluşturan maddelerin yapımını ve kısmen ya da tamamıyla engelleyerek ayak hastalıklarına sebep olmaktadır. Bu durum genellikle doğum sonrası dönemlerde meydana gelmektedir.
5. Temizlik
Topallığın meydana gelmiş olduğu hastalıklarda özellikle iltihap karakterli olanlar üzerinde etkili olmaktadır. İdrar ve dışkı türü pisliklerin bulunduğu hijyenik olmayan mekanlarda inekler uzun süre durduğunda tırnaklarda yumuşama ve çatlama durumu ortaya çıkmaktadır. Bu kirli ortamdaki mikroplar tırnak içerisine girerek yara oluşmasına sebep olmaktadır.
6. Tırnak Bakımı
İneklerin tırnakları sürekli olarak uzayan bir yapıya sahiptir. Bu sebepten dolayı ineklerin tırnakları kendi haline bırakılmamalı ve yıl içerisinde iki defa kesilmelidir. Merada otlatma yapılan hayvanlarda ise yıl içerisinde bir defa kesim yapılması gerekmektedir.
7. Ayak Banyosu
İneklerde ayak hastalıklarının meydana gelmesini önlemede ve oluşan hastalıkları tedavi etmede ayak banyosu oldukça etkili bir yöntemdir. Ayak banyosu olarak kullanılacak suyun içerisine %40’lık formalin %3,5, bakır sülfat %5-10, çinkosülfat %5-10 solüsyonları eklenmektedir. Ayak banyolarının bir tahliye tıpasına sahip olması gerekmektedir. Banyo suları yaklaşık olarak her 200 ineğin geçişi sağlandıktan sonra değiştirilmelidir.