Buzağı Islahı ve Genetik Seçim: Verimli ve Sağlıklı Yavrular İçin İpuçları
Islah kelimesi kısaca ifade etmek gerekirse iyileştirme anlamına gelmektedir. Hayvan ıslahı ise, ekonomik bir üretim biçimi olan hayvansal üretimde verim seviyesini artırma ve bununla bağlantılı olarak kar seviyeni yükseltmek için gerçekleştirilen uygulamaların tamamı olarak tanımlanabilir. Hayvanlardan elde edilen verim seviyesi üzerinde iki ana etkenin etkisi vardır. Bu etkenlerden biri çevre diğeri ise genotipik yapıdır. Çevre faktörleri içerisinde bakım, barındırma, mera, besleme ve iklim gibi faktörler yer almaktadır. Genotipik yapı hayvanların farklı verimleri meydana getirmesi açısından sahip olduğu genlerin tümü olarak ifade edilebilir. Hayvan ıslahı, popülasyonun veya sürünün genotipik seviyesini artırmayı amaç edinen bir bilim dalıdır. Verimler ile ilgili nitelikler, fizyolojik ya da kantitatif nitelikler olarak açıklanır. Organizmada fizyolojik vakaların bir neticesi olarak meydana gelen kantitatif nitelikler, bir taraftan kalıtsal yapının diğer bir taraftan da çevre şartlarının etkisi ile meydana gelirler. Bu sebepten dolayı verim seviyesinde artış sağlamak için gerçekleştirilen çalışmalar;
* Çevre şartlarının iyileştirilmesi
* Genotipik yapının iyileştirilmesi olarak iki ayrı grupta incelenebilir.
Çevrenin iyileştirilmesi maddesinden hayvanların yaşamlarını devam ettirdikleri şartların düzenlenerek, hayvanların genetik kapasitesinin ortaya çıkmasını mümkün kılmak anlaşılmaktadır. Bu alanda gerçekleştirilecek olan uygulamaların masraflarını eldeki hayvanlar karşılayamadığında genetik ıslah yapılması gerekmektedir. Çevre koşullarının iyileştirilmesi hızlı neticelenen, her zaman olumlu bir şekilde sonuçlanmayan bir durum olmakla beraber genetik ıslah yapılacak sürülerin çevre arzularının optimum seviyede yerine getirilmesi bir mecburiyettir. Çünkü iyi olmayan çevre şartlarından en çok sürü içerisinde bulunan ve verim seviyesi yüksek olan hayvanlar etkilenmektedir. Ayrıca bu hayvanlar bu koşullarda asıl verimlerini ortaya koyamazlar. Çevre şartlarının iyileştirilmesi genotipik yapı üzerinde etkili olmamaktadır ve iyileştirme sürdürüldükçe sürü üzerindeki etkileri gözlenmeye devam eder.
Genotipin ıslahında kalıtsal yapıdaki farklılaşmalarla sürüde daimi neticeler alınır. Bu farklılaşmalar döllere aktarılarak, başlangıç jenerasyonuna göre ele alına nitelikler açısından ilerleme elde edilir. Genotipin ıslahı yapılırken bazı güçlükler ve kısıtlı durumlar yer almaktadır. Genotipin ıslahı yapılırken kısıtlayıcı olan ikinci etken zamandır.
Islahın neticesi gelecek jenerasyona ait olan döllerde alınır ve döllerin gelişme seviyesi ile bağlantılı olarak verimlerin elde edilmesi uzun zaman alabilir. Bir canlı kendi doğumu ve ilk yavrusunu alıncaya kadar, yani verim dönemine ulaşıncaya kadar geçen zaman jenerasyon arası süre olarak isimlendirilir. Bu geçen süre her ırk ve türde farklılık göstermektedir.
Etiketler: buzağı ıslahı ve genetik seçim
Haziran 01, 2023
Listeye dön