Meme dokusunun iltihaplanmasına mastitis ismi verilmektedir. Mastitis, sütün yapısında değişikliklere ve süt veriminde azalmaya neden olmaktadır. Bu hastalık tedavi edilmediği takdirde hayvanların memesinde körelmeye yol açarak hayvanın hastalanmasına neden olmaktadır. Hastalık oluşumunda kötü çevre şartları, vurma, çarpma yanı sıra yanlış hayvan bakımı, sağım hatası, farklı mikroplar oluşturabilmektedir. Aynı zamanda meme yapısı gibi faktörler oldukça fazla önem taşımaktadır.
Pis altlıkları olan bakım alanları mikrop meme başı kanalından içeriye sızarak mastitis oluşumuna neden olmaktadır. Sarkık meme ya da yüksek süt verimi hastalık oluşumunu oldukça fazla etkilemektedir. Aynı zamanda sağım esnasında meme içerisinde süt kalması, sağım makinalarında vakum ayarının uygun olmaması nedeniyle de mastitis oluşabilmektedir.
Mastitis Tedavi Yöntemi Nasıldır?
Bazı durumlarda hastalık gizli olarak ilerler ve memede belirgin bir farklılık da gözlenmemektedir. Memeyi yavaş yavaş körelterek inek hastalığında sütler ile etrafa bulaştırarak hastalığın daha da ilerlemesine sebep olmaktadır. Bu aşamada inek sağım işleminde sütün daha bulanık bir renk tonunda gelmesi mümkündür. Bu hastalığın fark edilebilmesi için 15 gün veya ayda bir kez cmt testi tamamlanması gerekmektedir. Mastitis kanısı olan inekler için en kısa zaman içerisinde beklenmeden tedaviye başlanmalıdır.
Hayvanlara ait sütler tedavi süresince kullanılmaması gerekmektedir. Bunun yanı sıra hayvanların memelerinde süt kalmamasına da özen gösterilmelidir. Mastitis ile başarı şansı erken teşhis ile uygun tedavi aşamaları beraberinde ilerlemektedir. Bu nedenle hasta inekler tespit edildiğinde hemen tedaviye başlanması iyileşme şansını bir o kadar artırarak verim kaybını azaltmaktadır.
Tedavi esnasında ineklerin memeleri sütten arındırıldıktan sonra meme içerisine ilaç verilmelidir. Aynı zamanda inek memesinde oluşan şişlik ve kızarıklığı gidermek için inek memelere dıştan merhem uygulanması gerekmektedir. Gerek görüldüğü takdirde kas içi antibiyotikler de kullanılabilmektedir. Mutlaka ineklerde bu tür bir hastalık tespit edildiğinde veteriner hekime müracaat edilmesi gerekmektedir. İneklerin bulunduğu alanın sterilize edilmesine özen gösterilmelidir. Bakım ayarının doğru olarak yapılmasına dikkat edilmeli memede süt biter bitmez başlıklar çıkarılmalı yanı sıra memede süt kalmamasına özen gösterilmelidir.
Meme İltihabı Nedir Belirtileri ve Tedavisi Nedir?
Meme yangısı olarak da tanınmakta olan bu hastalık mastitis bakteri olmak üzere virüs ya da mantar gibi farklı sebeplerle ineklerde görülmektedir. Aynı zamanda nonspesifik sebeplerle de bu sorunlara rastlanabilmektedir. İneklerde süt verimi fazla olduğunda sık olarak görülen inek hastalığı süt verimi, süt kalitesi ya da sütteki yağ oranı üzerinde oldukça fazla etkiye sahip olmaktadır.
Meme İltihabı Nedir Türleri Nelerdir?
Mastitis yani inekte meme iltihabı sütte ve memelerde farklı düzeylerde bozukluk oluştururken bir hastalığı da işaret edebilmektedir. Memenin bir kısmında tüm memede ya da birkaç memede hastalanma görülebilmektedir. Hayvanın memesi, dışarıdan maruz kaldığı bir etkiden dolayı zarar görebilir ve bu zarar, ilerleyen dönemlerde iltihap oluşumuna neden olmaktadır. Bir diğer oluşan hastalık sebebi ise kan ve lenfler yolu ile meme dokusuna ulaşan mikroorganizmalardan dolayı olmaktadır. Yukarıda belirtmiş olduğumuz sağlık sorunu ile karşı karşıya kalınması halinde hiç beklemeden veteriner hekim ile görüşmek ve ineği tedavi ettirmek gerekmektedir.
Mastitis oluşumunda 3 farklı evreden bahsedilirken inovasyon ismi verilen mikropların meme kanalına girdiği dönemden sonra meme kanalına giren mikropların meme boşluklarında artması ve meme dokusunu kapladığı enfeksiyon evresi olmaktadır. Son olarak yangı dönemi ismi verilen süreçte memeye yerleşen mikroplar toksik maddeler oluşturmakta ve organizma reaksiyon göstererek yangı oluşturmaktadır.
Apse oluşumu yahut süt kanallarındaki deformasyonlar, yangı ile eş zamanlı olarak gelişim sergileyebilmektedir. İneklerde genel sağlık durumunun bozulmasına Akut mastitis yol açabilmektedir. Aynı zamanda, ağrılı ve yangı nedeniyle kızarmış memeden sağım yapılan süt, sulu, pıhtılı, irinli ya da kanlı bir şekilde olabilmektedir.
Mastitis İnek Memesinde Yangı Yapar Mı?
Meme de yangı belirgin olmadığında mastitis bu subagut mastitis olarak incelenmektedir. Aynı zamanda sütte pıhtıların varlığı ise ilgi çekmektedir. Akut ve subagut mastitis sonucu gelişen kronik hastalıkta yangı görülmemektedir. Sütte ise gözle görülür bir farklılığa rastlanmamaktadır. Mastitis sebebiyle çiğ süt kalitesinde azalma oluşturmaktadır. Tedavi için harcanan ücret çiftliklerde maliyet anlamına gelirken sorun ise süt verimini aşırı derecede düşürmektedir.
Hasta olan inek diğer inekler için bulaşma kaynağı oluşturmaktadır. Hastalık yaygınlaşmakta aynı zamanda hastalık sağmal hayvanların erken yaşta elden çıkarılması ile sonuçlanmaktadır. Bozuk yemlerle beslenme bu hastalığın oluşumunu etkilemektedir. Hipokalsemi ve katolis gibi metabolizma hastalıkları olan hayvanlarda mastitis oldukça fazla oluşmaktadır. Mineral ve vitamin yetersizliği meme iltihaplanmasına neden olurken selenyum ve e vitaminde eksiklik oldukça fazla oluşmaktadır.
Sağımda hijyen kurallarına yeteri kadar uyulmaması da bu hastalığı ilerletmektedir. Bunu da tetikleyen hava durumu aynı zamanda iklim şartları hastalık oluşmasına uygun koşulları hazırlamaktadır. Genetik yatkınlık ise bu duruma zemin hazırlamaktadır. Sağım esnasında yapılmış olan teknik hatalar iltihaplanma oluştururken eksik ve hatalı meme tedavileri problemine imkan tanımaktadır. Süt verimi fazla olan ineklerde meme savunması düşmesi üzerine inekler mastitis ile karşı karşıya kalabilmektedir.
Meme İltihabı Belirtileri Nasıl Kontrol Edilir?
Basit uygulamalar ile veteriner hekimler tarafından inek hastalık tanısı mastitis fark edilebilmektedir. İneklerde yaşanan bu sorunun sebebi organizmaların tespiti için süt soğutma tankındaki süt analizi ile belirlenebilmektedir. Daha sonra organizma incelemesine geçilmektedir. 2 temel organizma kategorisi yer alırken birincisi bulaşıcı bakteriler streptotcocus agalactia ve Staphylococcus aureus ismi ile tanınmaktadır. İneğin memesine bulaşan ve sağım esnasında inekler arasında yayılan bakteriler mastitise neden olabilmektedir.
Mastitisden korunmak için dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar yer almaktadır.
Bunlar ise aşağıdaki gibidir.
- Ahır temizliğine özen göstermek
- Hayvanları soğukta bırakmamak
- Genç hayvanlarla yaşlılara ayırmak
- Kalıtsal meme bozukluğu bulunan hayvanları sürüden çıkarmak
- Sağıma özen göstermek
- Hijyene aynı zamanda tekniğe özen göstermek
- Sağım makinalarının temizliğini ihmal etmemek
- Meme içerisinde kesinlikle süt bırakmadan sağmak
- Uzman veteriner hekimin verdiği ilaçları atlamadan kullanmak