Şişme durumu basit anlamda rumende gaz birikmesi olarak açıklanır. Bu gaz oluşumu, sindirim sisteminin olağan bir parçası olarak ortaya çıkar. Ortaya çıkan bu gaz oluşumu olağan bir biçimde geğirme ile yok olur. İnekte ortaya çıkan bu oluşum uzaklaştırılamadığı taktirde şişme ile karşılaşılır. Şişmenin iki çeşidi mevcuttur. Daha az karşı karşıya kalınan çeşidi, gırtlağın tıkalı olması nedeni ile ya da bazı hastalık hallerinde hayvanın gazını çıkaramaması halinde meydana gelir.

Şişme durumunun ikinci çeşidi olan köpüklü şişmenin nedeni, rumen sıvısı üstünde meydana gelen sabit bir köpüğün gaz atılımına engel olmasıdır. Bu yapı şişmenin en fazla karşı karşıya kalınan çeşididir. Mevsime bağlı olarak artış sergiler ve bahar dönemlerinde en üst noktaya ulaşır. Bu duruma yol açan neden, hızla gelişen kaba yemlerdeki parçalanabilir ürünler tarafından meydana getirilen köpüktür. Bunlar rumen sıvısının yapışkanlık seviyesini yükseltir ve rumen sıvısının viskozitesinin de yükselmesine yol açar. Ayriyeten rumen fermantasyonunun bir neticesi olan yaz şeklindeki ufak baloncukların meydana gelmesine engel olarak, serbest gazların atılımına ve böylece geğirmenin önüne geçer.

Klinik semptomlar

• Şişen sol karın bu durumun en net belirtisidir.
• Çoğunlukla ağrıyla alakalı olarak huzursuzluk ve böğürme mevcuttur.
• Ölüm, şişme meydana gelmesinin 15 dakika ardından ortaya çıkabilir.
• Bazı hallerde birden ölüm ile karşı karşıya kalmak meydana gelen ilk semptom olabilir. Fakat bu gibi hallerde öteki hayvanlarda şişme meydana gelmesi olası bir durumdur.

Tedavi

Basit gaz şişkinliği tedavi edilirken kullanılacak en iyi yöntem mide hortumu geçirilerek gazın dışarı çıkarılmasıdır. Gazın dışarı atılmasının ardından tıkanıklığın nedeni incelenmelidir.

Mide hortumunun faydalı olmadığı zamanlarda, bir trikar tabda kanül sondası tercih edilerek rumende birikmiş olan gazı dışarı atmak rahatlamasına yardım edecektir. Ancak bu şekil vakalar ile çok karşılaşılmaz ve trokar tercih etmek enfeksiyon girişi için ciddi bir imkan sunacağından, son seçenek olarak uygulanmalıdır.

Köpüklü şişme halinde, köpürmeye engel olan ajanlar, mide hortumu aracılığı ile sağlanmalıdır. Mesela keten yağı, terebentin gibi eski nesil ilaçlar etkili olmaktadır. Ancak dimetikon ve polaxolebe gibi yeni tedavi yollarının ufak miktarları bile uygulama bakımından daha rahat ve tesirlidir.

Köpük şişme salgını ile karşı karşıya kalınır ise, inekler meradan alınır ve yüksek lif oranlı bir diyet gerçekleştirilir. Şişkinlik semptomu sergileyen sığırlar için köpürmeye engel olacak ajanlar kullanılır.

Korunma

• Yüksek tehlikenin olduğu meralarda, tehlikenin fazla olduğu vakitlerde otlatma gerçekleştirmekten uzak durun. Daha evvel bu gibi sorunlarla karşılaşılmış meralarda ya da yüksek yonca içeriğine sahip alanlarda, sığırlara uzun süre otlamaya müsaade edilmemelidir.
• Yüksek tehlikenin olduğu vakitlerde ineklerin lif tüketimini artırmak gerekir.
• Şayet yüksek tehlikeli merada otlatma yapmaya mecbur olursanız, inekleri yavaş bir şekilde meraya alıştırmalısınız. İlk zamanlarda, gün içerisinde minimum on dakika ulaşımı kısmak faydalı olacaktır.
• Otlatma yapılacak mera kuru değil ise tehlike düzeyi yükselecektir.
• Köpüğe engel olan ajanlara mera üstünde yer verilebilir. Köpüğe engel olan yağlar, otlama yapılmadan evvel alana püskürtülebilir.
• Yüksek tehlikeli hayvanların otlatma için meraya çıkarılmaması çok daha uygun olacaktır. Bu inekler tedaviye ve tedbirlere rağmen şişkinlik durumuna daha eğilimli haldedir.