Ülkemizde süt üretimi için değişik türlerde pek çok inek kullanılmaktadır. Türkiye’nin kendisine ait inek türleri olduğu gibi dünya genelinde bilinen türlerde yetiştirilmektedir. Türkiye iklimine uyum sağlayabilen cinsler ülkemiz türleri içerisinde melezleme ile karşı karşıya kalınmaktadır.
Kırım'dan Türkiye’ye getirilen kırmızı renk tonlarında ve iri yapıya sahip Kırım Sığırı 1500 kilogramlık ağırlığı ile ön plana çıkmaktadır. Süt inekleri içerisinde yer alan Kırım Sığırı, ülkemizde yetiştirilen türler arasındadır.
Kafkasya'da bilhassa Kars iline getirilen Zavot Sığırları, aslına bakılırsa melez bir türdür. İsviçre Esmeri ve Simental türü ineklerin melezlenmesi ile ortaya çıkan tür, süt inekleri arasında görülmektedir.
Maraş Sığırı olarak adlandırılan türse ülkemizde bulunan yerli ineklerden Kara Irk ile Güney Anadolu Kırmızısı’nın melezlenmesi ile ortaya çıkmaktadır. Bu tür süt veren inek türleri arasında yer almaktadır.
Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde karşılaşılan Holstein inekler, siyah beyaz renge sahiptirler. İri yapıya sahip olan hayvanlar, ülkemizde en fazla yetiştirilen süt ineği ırkları arasındadır. Amerika’dan ülkemize gelen Holstein ırkı ineklerin süt verimi iyiyken, Hollanda’dan getirilen Holstein ırkı ineklerin et verimi daha yüksektir.
İsmini anavatanı olan Jersey Adası’ndan alan Jersey ırkı inekler, bilhassa Karadeniz Bölgesi’nde yetiştirilmektedir. Ufak ve sevimli bir yapıya sahip olan ineklerin rengi ise kahverengi tonlarında farklılık göstermektedir. Süt verimi yüksek ve yağlı yapıda olan inek ırkları, süt üretiminde tercih edilmektedir.
Anavatanı İsviçre olan Montofon inekleri, iri gövde yapıları ile ön plana çıkmaktadır. Bu inek ırkı hem et hem de süt üretimi için tercih edilmektedir. Montofon ırkına sahip olan inekler besi tutması en iyi olan ırklar arasında yer almaktadır.
Süt Veriminde Beslenme
Yüksek oranda bir süt veriminin elde edilebilmesi için hayvanın ihtiyaç duyduğu besin maddelerinin yeteri kadar ve dengeli bir biçimde karşılanması gerekir. Süt inekleri hem süt verdikleri zamanda hem de kuruda kaldıkları zamanda kalite ve miktar olarak belirli bir seviyede yem tüketmelidirler. Rasyon olarak adlandırılan bu oran günlük 20 litreye kadar sür verimi olan ineklerde daha rahat bir şekilde ayarlanabilir. Fakat 20 litreden fazla günlük süt veren ineklerde rasyona kesinlikle bazı yem maddelerinin eklenmesi gerekmektedir. Laktasyonun ilk birkaç aylık sürecinde, yemin enerji seviyesi mümkün olduğu kadar yüksek olmalıdır. Zengin olan çayırlar ineklerin gün içerisinde 7 kilograma kadar süt vermelerine yardımcı olabilir. Hayvana verilen keşif yemin 1 kilogramı için 2,5 kilogram kadar süt alınması mümkündür. İneklerin arzu ettikleri he an içebilecekleri temiz suyun önlerinde bulundurulması gerekmektedir.
Laktasyonun son dönemindeki ve kuru dönemdeki fazla beslemeler doğum ardından yem tüketiminin düşük olmasına sebep olur. Ayrıyeten ilk sırada ketosis olmak üzere bazı metabolik hastalıkların artış göstermesine neden olur.
Mikotoksinlerin, bazı zehirli tohumların ya da yabancı maddelerin tüketilmesi ani süt düşüşlerine yol açar. Keşif yem seviyesinin aşırı derecede yüksek olması da işkembe dengesinin bozulmasına yol açarak süt veriminin düşüş göstermesine sebep olur.