Kuduz hastalığı, hayvanlardan insanlara geçebilen, ölümcül olan viral bir enfeksiyondur. Kuduz, yaralı ya da hasta olan hayvanın ısırması sonucu bulaşmaktadır. İneklerde kuduz çok sık görülmemekte olup, bu durum ciddi bir sağlık tehdidi oluşturmaktadır. Kuduz, bir hayvanın tükürüğünde yer alan virüsün yol açtığı enfeksiyondur.

İneklerde görülen kuduz hastalığını belirtiler arasında normal olmayan davranışlar, saldırganlık ve yutkunma zorluğu bulunmaktadır. Tükürük artışı ve koordinasyon kaybı da kuduz hastalığının belirtileri arasındadır. Kuduz şüphesi gibi durumlarda, beklenmeden bir veteriner hekime başvurulmalıdır.

İneklerde Kuduz Belirtileri

İlk semptomlar, etrafa karşı tepkimelerde olağan dışı farklılıklardır. Hiçbir sebebe dayanmadan sıklıkla böğürebilmektedirler. Bu böğürmeler açlık ya da yavrusunu arama gibi hallerde denk gelinen böğürmelere kıyas ile daha kuvvetli ve devamlı olmaktadır. Devam ederek sesleri kısılmaktadır.

İnekler oldukça huzursuzlanmaktadır. Yer aldığı ortamda sıklıkla yerlerini değiştirmektedirler. Gayesiz hareketler yapmaktadırlar. Yanlarına yaklaştıklarında saldırmaktadırlar. Yüz hatları oldukça gergin, bakışları vahşi ve sert bir görüntüdedir. Etraftan gelmiş olan ses ve başka uyarılara karşın normal olmayacak şekilde bir duyarlılık göstermektedirler. Hafif ölçüde exophtalmus durumu, pupillada genişlemelere ve bazı zamanlarda da şaşılık görülmektedir.

İştahları normal özelliğini yitirmiştir. Normal gıdaları tüketmez. Bazı zamanlarda yem özelliğini üstlenmeyen yabancı cisimleri ağızlarına almaya çalışmaktadırlar. Otu ağızlarına alsalar bile çiğneyip yutamazlar. Su içmeyi arzu ederler ancak içemezler. Su içme çabaları esnasında çok fazla tepki göstermektedirler. Kovayla su verildiğinde, kovaları devirirler, boynuzlayıp parçalamak isterler.

İneklerde kuduzun başka iki mühim semptomu ise “konstipasyon” ve “tenesmus” olmaktadır. İnek sıklıkla ıkınmaktadır. Ikınma esnasında rektumdan ses gelmektedir. Asla defekasyon yapmamaktadır. Sıklıkla mikturasyon pozisyonlarını almaktadır, zorlamak sureti ile pek az ölçüde idrar çıkartabilmektedirler.

Rahatsızlığın ilk günlerinden itibaren, ağızlarından sicim biçiminde salya akıntıları gelmektedir. Alt çene, köpekte olduğu gibi belirgin biçimde aşağı düşmemektedir. Fakat çene el ile yoklandığında, çenenin ilerleyerek gevşediği anlaşılır.

Rahatsızlığın ikinci gününden itibaren felç semptomları da ilerleyerek belirgin hale gelmeye başlamaktadır. Salya akıntıları, çenenin gevşemeye başlaması, yutma reflekslerinin silinmesi, sendeleyerek yürüme, yürür iken tökezleyip düşmeleri, baş üzerinde ya da arka üstü yıkılmalar gibi “paralysis” ve “parasis” semptomları meydana gelir. En sonuna gelindiğinde hiç ayağa kalkamayacak hale gelmektedirler.

Kuduz olan ineklerde şuur bozukluğu ve motorik bozuklukların beraberinde sensorik bozukluklar da var olmaktadır. Dokunma ve ses uyarımlarına karşın sert tepkiler göstermektedirler, sudan korkmaktadırlar. Paraestezi durumu mevcuttur. Vücutlarının bazı bölgelerini sürekli yalamak ve ısırmak istemektedirler. Sola ve sağa sürtünmektedirler.

Felcin giderek ilerleyip ineğin ayağa kalkamayacak hale gelmesinin ardından, rahatsızlık bir-iki gün daha sürebilmektedir. Bu durumun neticesi ise koma ve ölüm olmaktadır.

İneklerde toplam rahatsızlık zamanı minimum üç maksimum altı gün olarak kabul edilmektedir. Rahatsızlığın ileri aşamasında idrarlarında glikoz tespit edilebilmektedir. Yaşamını yitiren ineklerde makro patolojik bulgu saptanmamaktadır.

Koruma

*  Kuduz ya da kuduz hastalığından şüpheli öteki hayvanlar emin bir alanda tecrit edilerek müşahede altına alınmaktadırlar. Tecridin mümkün olmadığı hallerde, kuduz hastalığından şüphe duyulan hayvanlar öldürülüp gömülmektedirler ve başları kesilip laboratuvara gönderilmektedir.

*  Kanun hükümleri uyarı verince bölgeye kordon yerleştirilir, karantinaya alınmaktadır. Sirayetten şüpheli olan tüm hayvanlar üç ay süreyle karantinaya alınırlar.