Metabolik rahatsızlık olan Ketozis rahatsızlığı, ineklerin vücudunun enerji kaynağı olarak yağ deposunu kullanması ile meydana gelir. Şartlar normal olduğunda, inekler karbonhidratları enerji kaynağı şeklinde kullanılmalıdır. Fakat karbonhidratların yeterli oranda alınmaması, karbonhidratların yeterli olmayan sindirimleri ya da yeterli olmayan enerji alımı gibi hallerde, inekler yağları enerji kaynağı şeklinde kullanıyor. Yağların enerjiye dönüştürülmesi, keton cisimciklerin elde edimi demektir. İneklerin vücutlarında normalden az düzeylerde yer alan keton cisimcikleri, ketozis halinde yüksek düzeylere erişebiliyor. Bu yüksel olan düzeyler, ineklerin sağlıkları için yararlı olmayan ciddi belirtilerin sebebidir.

İneklerde ketozis rahatsızlığını engellemek için aşağıdakilere dikkat edebilirsiniz:

• Beslenme yönetiminde farklılıklar yapmak: İneklerin yeterli ölçüde karbonhidrat ve enerji alınması temin edilmelidir. Bu sebepten dolayı, yem rasyonlarında yeterli ölçüde enerji barındıran yemler tercih edilmelidir. Ayriyeten, ineklerin yem tüketme alışkanlıkları takip edilmeli ve yem tüketimlerinde bir düşüş yaşandığında anında müdahalede bulunmalısınız.
• Yemleme yönetimini iyi hale getirmek: İneklerin yemleme yönetimleri, yem rasyonunun doğru bir biçimde hazır edilmesi, doğru ölçüde yem tüketimi yaptırılması ve yemleme vaktinin doğru olması gibi etkenleri barındırıyor. İneklerin ihtiyaçlarına uyacak biçimde yem tüketimi yaptırılması, gıda ve enerji maddeleri eksikliğini engelliyor.
• İneklerin stresini düşürmek: Stres, ineklerin vücutlarında kortizol hormonu salınımının sebebidir. Kortizol hormonları, enerji elde edimine kötü yönde etki ederek ketozis tehlikesini yükseltiyor. Bu sebep yüzünden, ineklerin stres düzeylerini düşürmek için doğru bir çevre düzenlemesi yapılmalıdır.
• Yem kalitelerini yükseltmek: Yemlerin kaliteleri, ineklerin enerji alımlarına etki ediyor. Sadece fazla kaliteli yemler, ineklerin karbonhidrat gereksinimlerini gidermede destek oluyor.
• Düzenli sağlık kontrolü: İneklerin sağlık halleri rutin olarak takip edilmeli ve gereken önlemleri almalısınız. İneklerin sağlık problemleri, enerji metabolizmaları ve ketozis tehlikesi üstünde mühim bir tesire sahiptir.
• Hareket: Bilhassa kuru evrede, ineklerin hareket halinde olmasını temin etmelisiniz.

Ketozis Hastalığı Hangi İneklerde Görülür?

Süt ineklerinde doğumdan sonra gelen ilk on dört gün rahatsızlık tehlikesi en fazla seviyeye erişiyor. Düşerek altı hafta süresince tehlike devam ediyor. Ayriyeten vücut kondisyonları skoru 3.75 ve üstü olan canlıların rahatsızlanma olasılığı daha fazladır. Ayriyeten doğuma yakın süt randımanı düşen ineklerin çok yem yüzünden yağlanabilmeleri ve doğumun ardından eksik beslenmeleri ketozis problemlerine neden oluyor. Öte bir yandan dengeli bir şekilde beslenmeyen, aç olan ineklerde de yine bu problem sık sık görülüyor.

İneklerde Ketozis Rahatsızlığı Semptomları Nelerdir?

Ketozis rahatsızlığının semptomları içerisinde öteki rahatsızlıklar ile karıştırılacak pek çok belirti bulunur. Fazla sayıda başka semptomla kendisini gösteren rahatsızlığı anlayabilmek için bütün göstergelere dikkat ederek ve uzman yardımı alarak ayırt etmelisiniz:

• İneklerde ketozis hastalığı semptomları içerisinde süt randımanı azalışı ilk sırada yer alıyor. Süt inekleri içerisinde daha fazla görülen ketozis sebebi ile randıman hızlı bir şekilde düşüş gösteriyor.
• İnekler hızlı bir şekilde zayıflamaya başlıyor.
• İştahlarında azalmalar dikkatleri üzerlerine çekiyor.
• Ayriyeten cilt dokularının görüntüsü donuk bir hal alıyor.
• İneklerin nefeslerinde ve sütlerinde asetonu andıran bir koku ortaya çıkıyor.
• Ateşlenme görülüyor.
• Dışkıları mukuslu ve kuru olmaya başlıyor.
• Rumen kıvamları sert bir hal alıyor.
• Ara ara bu rahatsızlığa sancılar da beraberinde geliyor.
• Arada böğürmelere denk gelinebiliyor.
• Bazı zamanlarda kalıcı olmayan körlük ile karşılaşılabiliyor.
• İnekler başlarını bir tarafa dayama arzusu hissediyor.
• Ufak titremeler ve kasılmalar meydana gelebiliyor.
• Kimi ineklerde ketozis rahatsızlığı yaşandığında yalama, saldırgan olma ya da çok fazla salya salgılama gibi sinirsel semptomlar görülebiliyor.

İneklerde ketozis rahatsızlığı semptomlarının subklinik ya da klinik seviyede meydana gelebileceğini göz ardı etmemelisiniz. Sinirsel belirtiler genel olarak bir- iki saatlik nöbet şeklinde görülüyor ve on- on iki saat aralık ile yenileniyor. Klinik tabloda kan plazmalarında uçucu yağ asitleri ölçüsü ciddi düzeyde yükselir iken kan şekerleri normalin fazla altına düşüyor.

İneklerde Ketozis Rahatsızlığı Türleri Nelerdir?

Yağ asitleri ve karbonhidratlar metabolizmalarının bozulmasına dayanan ketozis rahatsızlığı hipoglisemi gibi türlü semptomlar ile baş gösteriyor. Karaciğerlerde yağ dejenerasyonu ile karakterize edilen inek rahatsızlığı, bilhassa süt randımanı fazla inekler ve hamile koyunlarda vardır. İneklerde rasyon ile bağlantılı olarak ya da sekonder rahatsızlık biçiminde gözüken ketozisin 4 başka formu bulunur:

• Primer ketozis: Rasyonlarında karbonhidrat yetersizliği ile ilişkilidir. Ön midelerinde glikoz metabolizmaları ağırlaşır iken, karaciğerlerdeki yağ metabolizmaları hızlı hale geliyor. Bu hal devam ettiğinde yağ dokularından enerji sağlanıyor ve ineklerde ketozis ortaya çıkıyor.
• Alimenter ketozis: Rasyonlarının ketojenik olması ile ilerleyen alimenter ketozis, ketojenik silaj yemlerinin tükettirilmesiyle ilişkilendirilir.
• Spontan ketozis: Lipojenik rasyonla bağlantılı olan ketozis, yağlı tohum küspesi gibi yemlerin fazla ölçüde ve devamlı verilmesi ile meydana geliyor. Bilhassa laktasyonlarının ilk doksan gününde bu problem ile karşılaşabilirsiniz.
• Sekonder ketozis: Başka bir rahatsızlığın da tesiri ile meydana gelen ketozis, sekonder ismini alır. Bu halde rasyon seviyeli ve yeterli gelebiliyor. Fakat rahatsızlık yüzünden ineklerin iştahları azalmaya başladığında ya da durduğunda metabolizmaları bozulur. Metritis, ineklerde mastitis gibi rahatsızlıklar esnasında sekonder ketozise denk gelmek mümkündür.