Hayvancılıkta doğru aşılama takvimi hem yüksek verimlilik hem de sağlıklı bir sürü yapısına sahip olunmasını sağlamaktadır. Doğru aşılama takvimi bulaşıcı olan hastalıklara karşı hayvanları korumada kritik rol üstlenmektedir.
Aşılama uygulamaları bireysel hayvan sağlığının yanı sıra bütün sürünün bağışıklık düzeyine pozitif yönde etki ederken, karşı karşıya kalınacak ekonomik kayıpları engellemektedir. Başarılı sonuçların alınmasında en önemli adımlarından olan aşılama takviminin etkili olması adına aşılama için zamanlama ve planlama en iyi şekilde planlanmalıdır. Ayrıca aşılama programında hayvanların türü ve yaşı göz önünde bulundurularak farklı programlar yapılmalıdır. Hayvancılıkta doğru aşılama takvimi belirlenmesinde çevresel faktörler, bölgesel hastalık riskleri ve işletme yapısı da dikkate alınarak planlama gerçekleştirilmelidir.
Hayvanlarda Aşılama Takvimi Nedir?
Hayvanların yaşam süresi boyunca yapılacak olan aşıların zamanını ve hangi sıklıkta uygulanacağını gösteren planlamaya aşılama takvimi denilmektedir.
Hayvanlarda Aşılama Takvimi Neden Önemlidir?
Sağlıklı ve verimli hayvan nesli için aşılama takvimi fazlası ile önemli olmaktadır. Aşılama takviminin önemli olduğu diğer hususlar ise;
- Hastalıklara karşı hayvanların koruyucu bağışıklık kazanmasında etkilidir.
- Aşılama takvimi sürü bağışıklığı oluştururken, hastalıkların hayvanlara yayılmasına engel olmaktadır.
- Tedavi masraflarının düşmesinde etkili olan aşılama takvimi verim kaybını da önlemektedir.
- Salgın hastalıkların kontrol altında tutulmasında da aşılama takvimi önemlidir.
Aşılama Takviminin Belirlenmesinde Hangi Faktörler Etkili Olmaktadır?
Doğru olan aşılama takviminin hayvanlara uygulanmasında aşağıda sıralamış olduğumuz unsurlar etkili olmaktadır.
Hem büyükbaş hem küçükbaş hem kanatlı hem de evcil hayvanlar için uygulanacak olan aşılamalar değişmektedir. Çünkü bazı hayvan ırkları belirli hastalıklara karşı daha hassas yapıya sahip olmaktadır.
- Yaş ve Hayvanların Fizyolojik Durumu
Aşılama takviminin belirlenmesinde hayvanların yaşı ve fizyolojik durumu etkilidir. Mesela buzağı, kuzu ve oğlak gibi genç hayvanların ilk altı aylık dönemdeki savunması çok düşüktür. Aşılama işlemleri genel olarak anneden gelen antikorların etkisini yitirmeye başladığı andan itibaren planlanmaktadır. Ayrıca hayvanlardaki gebelik süreci, aşılama açısından özel planlanmalıdır.
- Bölgesel Hastalık Riskleri
Şap, brusella ve şarbon benzeri olan birtakım hastalıklar bazı bölgelerde yaygındır. Bu nedenle yerel tarım müdürlüklerinden alınacak bilgiler doğrultusunda, bölgesel hastalık risklerine uygun özel aşılama planı oluşturulmalıdır.
- Beslenme ve Barınak Koşulları
Kalabalığın yüksek olduğu barınak koşulları ve hijyen sorunları hayvanlardaki hastalık riskini artırmaktadır. Doğal ve sağlıklı beslenen hayvanların bağışıklık sistemleri güçlü olurken, aşılara yanıtı daha iyi olmaktadır.
Aşılama takvimi belirlenmesinde mevsimsel olarak yaşanan hastalıklar kritik rol oynamaktadır. Bundan dolayı aşılamalar mevsimsel olarak görülen hastalıklardan önce yapılarak hayvanların bağışıklık sistemi hazırlanmalıdır.
Doğru şekilde aşı planlaması adına hayvan türlerine göre takvim yapılmalıdır.
Hayvanlarda Aşılama Uygulamasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Hayvanlarda aşılama uygulamasında planlama kadar uygulama esnasında da dikkat edilmesi gereken hususlar bulunmaktadır. Bunlar;
- Aşılar +2 ile +8°C arasında muhafaza edilmelidir.
- Aşılar kesinlikle veteriner hekim kontrolünde ve uygun dozda uygulanmalıdır.
- Hayvanlar hasta olmadan aşılar uygulanmalı, bağışıklık sistemi güçlendirilmelidir.
- Aşıdan sonra hayvanlar stresten uzak tutulmalı, taşıma veya kesimden uzak durulmalıdır.
- Kayıtların tutulması da hayvancılıkta doğru aşılama takvimi uygulanmasında dikkat edilecek olan faktörlerdendir.
Doğru aşılama takvimini hem oluşturmak hem de bu takvime sadık kalmak hayvancılıkta sağlıklı ve verimli bir sürüye sahip olunmasını sağlamaktadır. Aşılama planı yukarıda belirtmiş olduğumuz gibi hayvanların cinsine, yaşına, bulunduğu bölgeye, fizyolojik haline ve çevresel şartlara göre gerçekleştirilmelidir. Çünkü aşılar sadece hastalıkları önlemekle kalmayıp, ekstra avantajlarda sağlamaktadır. Hayvancılık işletmelerinin verimliliğini artırırken maliyetleri minimum seviyeye indirgeyen aşılama takvimi hayvanların refahını en üst seviyeye çıkarmaktadır. Kısacası hayvanlarda doğru aşılama takvimi, her yetiştiricinin öncelikli sorumluluğudur.