Yeni doğan buzağılar kör olarak doğabilmektedir. Buzağılarda yaşanabilen körlük farklı yöntemlerle anlaşılmaktadır. Bu bozukluk amaurosis = körlük olarak adlandırılabilir, ancak çoğu zaman buzağı annesindeki kendini besleyecek memeyi bulamadığı zaman anlaşılır. Buzağıda doğuştan körlük ile karşılaştığımızda ilk aklımıza A vitamini eksikliği gelir. A vitamini eksikliği, optik sinirin hasar görmesi veya sinirin geçtiği deliğin daralması sonucu oluşur. A vitamini eksikliğine tek bir A vitamini eksikliği neden olabilir. İkinci olarak, A vitamini kullanımının sınırlandırılması, yani hayvanların A vitamininden yararlanamamasının nedenlerini sıralayabiliriz. Örneğin; E vitamini, selenyum, bakır, magnezyum ve çinko eksiklikleri ikincil A vitamini eksikliklerine neden olur. Çinko eksikliği RBP = retinol bağlayıcı protein sentezi eksikliğine yol açabilir. Bu durumda A vitamini (retinol) plazmada taşınır ve dokuya ulaşamaz. Bu nedenle yeterli A vitamini alımı ile bile eksiklik oluşur. A vitamini eksikliği ayrıca buzağı ölü doğum veya düşük ile ilişkilidir.
A vitamini buzağı körlüğüne neden olmaktadır. A vitamini eksikliği omurga hastalığı, anormal kemik gelişimi, kas koordinasyonu, ön kavisler ve bilek kalınlaşması ile birlikte ortaya çıkar. Tüketilen su ve yiyeceklerde aşırı miktardaki nitrat ile sığırlara aşırı miktarda patates verilmesi A vitamini eksikliğinin nedenlerinden biridir. Konjenital buzağı körlüğü, rahimde beyin gelişiminin olmaması veya dışarıda buzağı doğumu ile ilişkili olabilir. Akla sitrülinemi denilen kalıtsal bir anormallik geliyor. Argininosüksinat sentetaz enziminin eksikliği nedeniyle buzağılar kör doğar ve canlı kalamaz. Bunun dışında viral hastalıkların doğuştan buzağılarda körlüğe neden olabileceği unutulmamalıdır.
Buzağı Neden Kör Doğar?
Akabane virüsü, Mavidil virüsü, Schmallenberg virüsünün özellikle BVD'nin kör buzağılar doğmasına neden olduğunu bilmek önemlidir. Özellikle BVD (bovine viral ishal) küçük beyinlere ve doğuştan kataraktlara neden olarak buzağıları kör eder. Kör bir buzağı doğduğunda sorunu A vitamini eksikliğine bağlamak ve viral hastalığı görmezden gelmek doğru değildir. A vitamini eksikliği yukarıda bahsedilen diğer hastalıklarda da körlük ile ilişkilidir. Özellikle BVD'de Akabane, BVD, Bluetongue ve Schmallenberg gibi viral hastalıklar için ayırıcı tanı yapılması önemlidir.
Kör Doğan Buzağılar İçin Koruyucu Hekimlik
Viral patojenlere karşı aşılama ihmal edilmemelidir. En önemli görev, BVD aşısı da dahil olmak üzere karma aşıyı göz ardı etmek değil, PI (sürekli enfekte olmuş) hayvanları sürüden belirlemek ve çıkarmaktır. İnek kuru iken ACE enjeksiyonları, selenyum ve E vitamini enjeksiyonları göz ardı edilemez. Ayrıca çinko, bakır ve manganez içeren diyet takviyeleri ile birlikte kullanılmalıdır. Nitrat ve nitrit seviyeleri su analizi ile belirlenmelidir. A vitamini varsa sonraki enjeksiyonlar tedavi için yeterli değildir. Viral hastalıkların neden olduğu anormalliklerin tedavisi yoktur. Kesin neden tespit edilmeli ve önleyici tedbirler alınmalıdır.
Buzağı Neden Ölür?
E. coli enfeksiyonu, yeni doğan buzağılarda yüksek ateş, şiddetli ishal ve ani ölüme neden olan buzağı kayıplarının önde gelen nedenlerinden biridir. İshal durumunda verilen süt veya buzağının yemi yarıya indirilmeli ve konsantre yemlere toksin bağlayıcı özelliği olan kepek ilave edilmelidir. İshal azaldıktan sonra, yavaş yavaş süt veya buzağı yemini artırın. Tedavi sırasında antibiyotik uygulaması ile uygulama desteği, antienflamatuar, ekspektoranlar ve ekspektoranlar kullanılabilir. Doğumdan kısa bir süre sonra yeterli ilk sütün sağlanması, çevre ve barınma koşullarının tasarlanması ve aşılama etkili koruyucu önlemlerdir. Yenidoğanlar, doğumdan sonra belirli bir süre içinde hastalığa yakalanma riski altındadır. Bakteri, virüs vb. grupları enfeksiyonlara neden olur. Bu enfeksiyonlar, çiftliği tehdit eden ciddi buzağı kayıplarının nedenidir. Hayvancılık çiftliklerinde doğan buzağıların %80-90'ı hastalıktan ölebilir. Türk buzağılarının ölüm oranı %15-25'dir.