Büyükbaş hayvan rahatsızlıklarının pek çok farklı sebebi bulunmaktadır. Fakat en sık görülen bazı sebepler vardır. Örnek verecek olursak, bakımlarının eksikliği, iyi beslenememe gibi sebepler ile hayvanlarda bakteriyel, virüsten dolayı ya da bağışıklık sistemlerinin bozulmasından kaynaklı pek çok fungal rahatsızlık görülebilmektedir. Bazı rahatsızlıkların sebebi hala tam olarak söylenemezken bazılarının genetikten dolayı olduğu bilinmektedir. Kimi cinsler rahatsızlıklara karşı daha dirençli olurken kimileri ise duyarlılık göstermektedir. Bu sebeple inek rahatsızlıklarının önüne geçilmesinde cins seçiminden bakıma, yemlemeden aşıya kadar pek çok etken ön plana çıkmaktadır.

İnek Hastalıkları Nelerdir?

İnek ırkı hayvanlarda en çok görülen rahatsızlıklar içerisinde bu hastalıklar da sıralanmaktadır:

Mastisis meme iltihabı meme dokusunun iltihaplanmasına verilen isimdir. Tek ya da iki lobda görülebilen rahatsızlık memelerin körelmesine kadar devam edebilmektedir. Ayriyeten süt randımanında azalmaya ve süt yapısının bozulmasına sebep olabilmektedir. Diğer bir yandan mikropların, bakım eksikliğinin, sağım yanlışlarının ve darbelerin sebep olabildiği problem, CMT testiyle tanımlanıyor. Bununla beraber şişlik, kızarıklık, ağrı mastitisi ve yangıya işaret etmektedir. Bu rahatsızlıkla karşı karşıya geldiğinizde hemen ilaç tedavisine başvurmalısınız. Çünkü erken tanı halinde avantaj sağlanan hastalık devam ettiğinde tedavi imkanı çokça azalıyor. Problemin önüne geçilmesi için temizliğe önem verilmeli, sağım sonrası memeleri antiseptikle temizlenmeli, memelerde süt bırakmamaya özen göstermeniz gerekir.

Hipokalsemi süt humması doğumlarını yeni gerçekleştirmiş hayvanlarda görülmektedir. Kan içerisindeki fosfor ve kalsiyum ölçüsünün azalmasından kaynaklı olan inek rahatsızlığında, hayvanlar yattığı yerden kalkamamaktadır. Ayriyeten bu problem süt randımanı fazla hayvanlarda daha sık görülmektedir. Bununla beraber jersey gibi süt inek türleriyle daha fazla karşı karşıya gelmekteyiz. Ayaklarda ve başta titremeye, sallantılı bir şekilde yürümeye, ayakta durmada zorluğa sebep olan hipokalsemi, tedavi görmez ise ölümle sonuçlanmaktadır. Yalnızca saatler içerisinde tedavisi sonuç veren rahatsızlık için mutlaka bir doktordan yardım almanız gerekir. Bu rahatsızlığın olmaması için hamile inekleri doğuma 60-70 gün kala kuruya almalı ve yeşil kaba yem yedirmelisiniz. Ayriyeten sağmal ineklere süt yemi yedirilmeli, asla besi yemi vermemelisiniz.

Timpani şişme hastalığı gazın oluşmasından kaynaklıdır. Karın gaz çıkaramadığı için şişkinlik göstermektedir. Soldurulmayan ve taze yemlerin, küflenmiş, bozuk yemlerin beslenmede kullanılmasından dolayı oluşan bu hastalık, yumru bitkilerin yemek borusunu tıkamasından da ortaya çıkmaktadır. Karında çok fazla şişmeyle fark edebileceğiniz rahatsızlığa sancı, zayıflayan nabız, solunmada zorluk eşlik etmektedir. Eğer bu hastalık tedavi görmezse hayvanların kalbi durabilmektedir. Bu rahatsızlığı yaşayan hayvanlar gezdirilmeli, ağızlarına gem vurmalısınız. Ayriyeten ön ayakları yükseltmeyi denemenizde fayda vardır. Veteriner desteği görmenin mühim olduğu problemde, uzmanlar gaz giderici ilaçlar ile problemi yok edebiliyor.

Piroplazmoz ismi verilen kan işeme rahatsızlığı ineklerde sık sık görülmektedir. İştahsızlık, sarılık gibi semptomlarla kendisini gösteren problem keneler aracılığı ile ortaya çıkıyor. Bilhassa kenelerin çok olduğu nisan ve ekim ayları aralığında, çiftçilerin dikkat etmesi gerekmektedir. Tedavi şansı fazla olan inek rahatsızlığında keneler ile mücadele, esas önlemi oluşturmaktadır.

Tüberküloz ya da verem, ineklerde de karşımıza çıkmaktadır. Bulaşıcı ve kronik bir rahatsızlık olan verem, insanlara da bulaşabilmektedir. Bunun beraberinde bulaşımdan 10-50 gün sonra meydana gelen rahatsızlığın en önemli semptomları; öksürme, yüksek ateş, deride lezyon, solunumda zorluk oluşmaktadır. Veremin önüne geçmek için alınan hayvanlara test yapmak önem taşımaktadır. Ayriyeten havalandırma, iyi bir şekilde bakım ve besleme hayvan sağlığını muhafaza etmeye yardım etmektedir.

Antraks/şarbon ismi verilen inek rahatsızlığı, dalağın şişmesiyle karakterize olan bir salgındır. Bulaşıcı olan ve ani kayıp meydana getiren şarbon, ineklerin beraberinde keçi, koyun, fil, köpek ve kedilerde de karşımıza çıkabilmektedir. Bulaşmasından birkaç gün sonra belirti gösteren rahatsızlık sendeleme, iştahsızlık, solunum problemleri, ateşle görünür hale geliyor. Ölüme sebep olabilen inek rahatsızlığında hayvanların vücutlarından kan geliyor ve deride püstüller ortaya çıkıyor. Rahatsızlığın tedavisi için en kısa zamanda veterinerden destek almanız gerekir. Ayriyeten önüne geçilmesi için aşılama çalışmalarına katılım sağlayabilirsiniz. Elbette salgına sebep olduğu için hasta hayvanların karantinasına ve gömülmesine ayriyeten dikkat etmelisiniz.

Yanıkara hastalığı kasların iltihaplandığı, öldürücü ve ateşli bir inek rahatsızlığı olan yanıkarada, durgunlaşma, diş gıcırdatma, iştahsızlık görülmektedir. Ayriyeten solunum, nabız ve ateşte fazlalaşma dikkat çekiyor. Veterinerler, kas içi antibiyotik uygulamasıyla bu rahatsızlığa çözüm bulabiliyor. Rahatsızlıktan kaçınmak için aşının şart olması gerekiyor.

Brusellozis yavru atma rahatsızlığı pek çok küçükbaş ve büyükbaş hayvanlarda karşılaşılan rahatsızlık, isminden anlaşılabileceği üzere yavru atmaya sebep olabilmektedir. Böyle bir durumda hamilelik 6 ya da 7. aylarda sona eriyor. Ölümle sonuçlanan doğumlar ardından hayvanlar bu rahatsızlığı yaymayı sürdürdüğü için sürüden ayrılmak zorunda kalıyor. Yoğun dezenfeksiyon gerekli olan bu rahatsızlık için aşı en mühim önleyici olmaktadır.

Şap tabak rahatsızlığı ağız akıntısı, yüksek ateş, ayak ve ağızda döküntülü yara olarak kendini gösteriyor. Bulaşıcı bir rahatsızlık olan şap, ineklerin beraberinde yırtıcı hayvanlarda, keçi, koyun, domuz ve mandalarda da görülmektedir. Süt ve et randımanını azaltan problem ortaya çıktığında, mutlaka tarım il müdürlüklerine bilgilendirmek gerekmektedir.

İnek vebası rahatsızlığı sindirim sisteminde yaralara ve kanlı ishale sebep olabiliyor. Ölüm seviyesi fazla olan rahatsızlık, vücut sıvılarından başka ineklere bulaşmaktadır. Rahatsızlanmış hayvanların sürüden kopması ve uzun vadeli tedaviye alınması gerekmektedir. Fakat tedavi ekonomik olmadığından dolayı rahatsız hayvanlar mecbur kesime mahkum oluyor.

İnek Hastalıklarının Önüne Geçmek İçin Neler Yapmak Gerekiyor?

İnek rahatsızlıklarının tamamıyla önüne geçmek mümkün olmadığından dolayı riski hafifletmek için uygulanabilecek pek çok faktör bulunmaktadır.

Hayvanların küflü, bozulmuş gıdaları tüketmesini engelleyebilirsiniz.

Aşılarını zamanında yaptırmanız gerekir.

Bir hayvanda rahatsızlıkla karşılaşınca ilk olarak sürüden ayırmalı ve veteriner gözetiminde gereken karantina önlemini almalısınız.

Salgın rahatsızlık riskli bir hal aldığında, kolay olmasa da sürüyü yok etmelisiniz.

Hayvanlar rahatsızlandığında tedavi için veterinere göstermek önem taşımaktadır. Erken tedavi için zaman harcamadan veterinere başvurmanız gerekir.

Soyu ve karnesi belli olan hayvanları almayı tercih etmelisiniz. Risk taşıyan yavrulardan kaçınmalısınız.

Ahırları temiz tutmaya özen göstermelisiniz.

Ahırları iyi bir şekilde havalandırma da büyük önem taşımaktadır.

Ahır duvarlarının sıvanması, kene ve böceklerin önüne geçmesine yardımcı oluyor.

Her sağım yapıldıktan sonra memeleri temizlenmeli ve memede süt bırakılmamalıdır.

İnek rahatsızlıklarının önüne geçmek için bu noktalara dikkat etmeniz gerekir.